طرحواره (Schema) چیست؟
تعریف ساده و کاربردی طرحواره
طرحواره در واقع یه کد یا تکه داده ساخت‌یافته (Structured Data) هست که به گوگل و موتورهای جستجو کمک می‌کنه محتوای صفحه‌ی شما رو بهتر درک کنن.
به زبان ساده، طرحواره یعنی:
«یه توضیح اضافه برای موتور جستجو که بگه دقیقاً این صفحه درباره چیه.»
مثلاً اگه شما یه مقاله درباره “طرحواره در سئو” داری، با استفاده از Schema به گوگل می‌گی:
این صفحه یه مقاله وبلاگیه، نویسنده‌ش فلان شخصه، در تاریخ فلان منتشر شده و موضوعش چیه.
تاریخچه کوتاهی از Schema.org
در سال ۲۰۱۱، گوگل، بینگ، یاهو و یاندکس تصمیم گرفتن یه استاندارد واحد برای توضیح داده‌های وب درست کنن. نتیجه‌ش شد وب‌سایت Schema.org؛ جایی که همه نوع طرحواره با ساختار استاندارد معرفی شده.
تفاوت بین داده ساخت‌یافته و طرحواره
داده ساخت‌یافته یه مفهوم کلیه، یعنی هر نوع داده‌ای که نظم و ساختار داره (مثل JSON یا XML).
اما طرحواره، فقط یه نوع خاص از داده ساخت‌یافته‌ست که بر اساس استاندارد Schema.org تعریف شده و مخصوص سئو و نمایش در نتایج گوگل طراحی شده.
چرا طرحواره برای سئو اهمیت دارد؟
نقش Schema در درک بهتر محتوای سایت
گوگل هرچقدر هم باهوش باشه، هنوز برای درک مفاهیم به داده‌های کمکی نیاز داره. طرحواره دقیقاً همین کار رو می‌کنه. مثلاً وقتی شما یه صفحه محصول داری، Schema به گوگل می‌گه «این یه محصوله، قیمتش فلانه، موجوده یا نه، چند تا امتیاز گرفته و…»
تأثیر طرحواره بر نمایش ریچ اسنیپت‌ها (Rich Snippets)
حتماً تو نتایج گوگل دیدی بعضی نتایج با ستاره، قیمت، سوالات متداول یا تصویر خاص نمایش داده می‌شن.
اون نتایج خاص به خاطر استفاده از طرحواره هستن. بهشون می‌گن Rich Snippets یا «نتایج غنی».
استفاده از Schema باعث میشه محتوای تو شانس بیشتری برای نمایش به این شکل جذاب پیدا کنه.
بهبود نرخ کلیک (CTR)
وقتی نتیجه سایتت تو گوگل با ستاره و قیمت و FAQ دیده میشه، احتمال اینکه کاربر روش کلیک کنه خیلی بیشتره.
در واقع طرحواره مستقیماً باعث افزایش CTR و در نتیجه بهبود رتبه سایتت میشه.
انواع طرحواره‌ها در سئو
طرحواره‌ها انواع مختلفی دارن و هر کدوم برای یه نوع محتوا کاربرد دارن. بیایید چند تا از مهم‌ترین‌هاش رو مرور کنیم 👇
طرحواره سازمان (Organization)
برای معرفی برند یا شرکت استفاده میشه.
اطلاعاتی مثل نام شرکت، لوگو، آدرس، تلفن و شبکه‌های اجتماعی رو به گوگل معرفی می‌کنه.
طرحواره مقاله (Article / BlogPosting)
برای مقالات، اخبار و پست‌های وبلاگی استفاده میشه.
به گوگل می‌گه نویسنده کیه، تاریخ انتشار و ویرایش چیه و موضوع مقاله درباره چیه.
طرحواره محصول (Product)
برای صفحات محصول در فروشگاه‌های اینترنتی.
اطلاعاتی مثل نام محصول، قیمت، وضعیت موجودی، امتیاز کاربران و برند رو منتقل می‌کنه.
طرحواره نقد و امتیاز (Review / Rating)
اگه بخوای امتیاز کاربران یا نقدها در نتایج گوگل نشون داده بشن، باید از این Schema استفاده کنی.
طرحواره رویداد (Event)
برای معرفی رویدادها، مثل همایش‌ها، کنسرت‌ها یا وبینارها کاربرد داره.
طرحواره FAQ و HowTo
یکی از محبوب‌ترین‌ها برای سایت‌های آموزشی و خدماتی.
طرحواره FAQ باعث میشه سوالات متداولت مستقیماً در نتایج گوگل نمایش داده بشن.
طرحواره LocalBusiness (کسب‌وکار محلی)
برای کسب‌وکارهایی مثل رستوران، کلینیک یا فروشگاه‌های حضوری که موقعیت فیزیکی دارن عالیه.
به گوگل می‌گه این کسب‌وکار کجاست و چه خدماتی ارائه می‌ده.
سایر طرحواره‌های کاربردی
طرحواره Course، Person، JobPosting، VideoObject و… هم هستن که بسته به نوع سایت، می‌تونن خیلی مفید باشن.
طرحواره چگونه به گوگل کمک می‌کند تا سایت شما را بهتر درک کند؟
گوگل با تحلیل کدهای HTML و محتوای متنی، سعی می‌کنه بفهمه صفحه‌ت درباره چیه.
اما وقتی طرحواره اضافه می‌کنی، عملاً داری یه نقشه واضح از محتوای صفحه بهش می‌دی.
تفاوت داده‌های طرحواره با محتوای معمول
بدون طرحواره، گوگل باید حدس بزنه که عددی که توی صفحه هست قیمت محصوله یا شماره مدل.
با طرحواره، دیگه لازم نیست حدس بزنه — چون خودت گفتی این مقدار، «قیمت»ه.
نحوه تبدیل داده‌ها به Rich Results
وقتی طرحواره درست پیاده بشه، گوگل اون اطلاعات رو در قالب‌های بصری (مثل ستاره‌ها یا سوالات متداول) تو نتایج جستجو نشون می‌ده.
روش‌های افزودن طرحواره به سایت
ابزارهای بررسی و تست طرحواره
بعد از اضافه کردن Schema، حتماً باید صحتش رو تست کنی.
گوگل ابزارهای خیلی خوبی برای این کار داره 👇
Rich Results Test
Rich Results Test ابزار رسمی گوگله.
کافیه URL صفحه‌ت رو وارد کنی تا بگه چه طرحواره‌هایی شناسایی شده و خطایی وجود داره یا نه.
Schema Markup Validator
ابزار دیگریه که توسط Schema.org ساخته شده. برای بررسی دقیق‌تر ساختار JSON-LD فوق‌العاده‌ست.
ابزارهای شخص ثالث
افزونه‌های Rank Math و Yoast هم خودشون تست داخلی دارن.
یا حتی ابزارهایی مثل Ahrefs و Semrush بعضی از خطاهای طرحواره رو نشون می‌دن.
اشتباهات رایج در استفاده از طرحواره
طرحواره خیلی مفیده، ولی اگه اشتباه استفاده بشه، ممکنه نتیجه عکس بده یا حتی باعث جریمه بشی.
استفاده نادرست از نوع Schema
مثلاً استفاده از طرحواره محصول برای مقاله یا برعکس.
حتماً نوع داده با نوع صفحه یکی باشه.
پر نکردن فیلدهای ضروری
بعضی فیلدها (مثل name، description، price و…) الزامی هستن. اگر خالی باشن، گوگل طرحواره‌ت رو نادیده می‌گیره.
درج اطلاعات گمراه‌کننده
اگر برای فریب گوگل، داده اشتباه بدی (مثلاً امتیاز ساختگی)، ممکنه سایتت Manual Action بگیره.
ناسازگاری بین داده طرحواره و محتوای واقعی
داده‌های داخل Schema باید دقیقاً با محتوای صفحه یکی باشن.
مثلاً اگه قیمت محصول در صفحه ۵۰۰ تومنه، نباید در طرحواره بنویسی ۴۰۰ تومن.
بهترین روش‌ها و نکات حرفه‌ای در استفاده از طرحواره
استراتژیک فکر کن
طرحواره رو برای هر صفحه لازم نیست اضافه کنی.
تمرکز کن روی صفحات کلیدی مثل صفحه اصلی، مقالات پر بازدید، محصولات مهم و صفحات خدمات.
همیشه به‌روزرسانی کن
هر وقت محتوای صفحه تغییر کرد، طرحواره‌اش رو هم آپدیت کن.
گوگل به داده‌های قدیمی یا اشتباه حساسه.
استفاده ترکیبی از چند طرحواره
در بعضی صفحات (مثلاً یک مقاله آموزشی درباره محصول)، می‌تونی چند نوع Schema رو با هم ترکیب کنی — مثلاً Article + Product + FAQ.
بررسی نمونه‌های واقعی از سایت‌های ایرانی و خارجی
سایت‌های خبری
سایت‌هایی مثل دیجیاتو یا زومیت از طرحواره Article و NewsArticle استفاده می‌کنن تا محتوای خبری‌شون سریع‌تر در نتایج گوگل دیده بشه.
سایت‌های فروشگاهی
آمازون، دیجی‌کالا و ترب از Schema Product و Review استفاده می‌کنن تا ستاره و قیمت محصولاتشون در نتایج گوگل نشون داده بشه.
سایت‌های شرکتی و محلی
کسب‌وکارهای محلی مثل کلینیک‌ها یا دفاتر خدماتی معمولاً از LocalBusiness و Organization Schema استفاده می‌کنن تا در Google Maps و نتایج محلی بهتر دیده بشن.
آینده طرحواره در سئو
هوش مصنوعی و نقش آن
با پیشرفت AI، گوگل بیشتر از قبل به داده‌های ساخت‌یافته برای درک دقیق محتوا تکیه می‌کنه.
طرحواره‌ها در واقع سوخت خامی هستن برای الگوریتم‌های هوشمند جدید.
Schema برای جستجوی صوتی و دستیارهای هوشمند
وقتی کاربر با دستیار صوتی چیزی می‌پرسه، پاسخ‌ها معمولاً از داده‌های ساخت‌یافته استخراج می‌شن.
پس اگر Schema درستی داری، شانس بیشتری داری که پاسخ تو از طریق Google Assistant یا Siri خونده بشه.
روندهای جدید
در آینده نزدیک، طرحواره‌های مخصوص ویدیو، پادکست و حتی محتوای تعاملی بیشتر می‌شن.
گوگل به سمت «درک معنایی محتوا» پیش می‌ره، و Schema در این مسیر نقش کلیدی داره.
جمع‌بندی: چرا نباید طرحواره را در استراتژی سئوی خود نادیده بگیریم
طرحواره ممکنه در نگاه اول یه کد خشک به نظر بیاد، ولی در واقع یکی از هوشمندانه‌ترین ابزارهای سئوئه.
باهاش به گوگل کمک می‌کنی محتوات رو بهتر بفهمه، در نتایج بهتر نمایش بده، نرخ کلیکت بالا بره و در نهایت ترافیک باکیفیت‌تری بگیری.
پس اگه تا الان ازش استفاده نمی‌کردی، همین امروز وقتشه شروع کنی.
از یه صفحه ساده مثل صفحه درباره ما یا یه مقاله وبلاگی شروع کن، بعد کم‌کم بقیه صفحات رو هم مجهز به طرحواره کن.
یادت باشه:
سئوی خوب یعنی کمک به گوگل برای درک بهتر محتوا — و طرحواره دقیقاً همین کار رو می‌کنه.
1. طرحواره (Schema) دقیقاً چیست؟
طرحواره یا Schema Markup نوعی داده ساخت‌یافته‌ست که به موتورهای جستجو کمک می‌کنه بهتر بفهمن محتوای صفحه درباره چیه. مثلاً گوگل با دیدن طرحواره متوجه میشه یه صفحه مربوط به محصوله یا مقاله یا رویداد.
2. آیا استفاده از طرحواره مستقیماً باعث افزایش رتبه سایت می‌شود؟
3. فرق بین داده ساخت‌یافته (Structured Data) و طرحواره چیه؟
4. چطور می‌تونم بفهمم سایت من طرحواره داره یا نه؟
5. بهترین نوع طرحواره برای سایت من کدومه؟
بستگی به نوع سایت داره:
- وبلاگ → Article یا BlogPosting
- فروشگاهی → Product و Review
- شرکتی یا خدماتی → Organization و LocalBusiness
- آموزشی → FAQ و HowTo
6. چطور طرحواره رو به سایت اضافه کنم؟
ساده‌ترین راه استفاده از افزونه‌های سئو مثل Yoast یا Rank Mathه.
اونا خودشون به‌صورت خودکار JSON-LD اضافه می‌کنن.
اگر دستی می‌خوای انجام بدی، باید کد JSON-LD رو در بخش head سایت بذاری.
7. اگر طرحواره اشتباه بنویسم چی میشه؟
8. آیا اضافه کردن چند طرحواره در یک صفحه اشکال دارد؟
9. آیا استفاده از طرحواره برای سایت‌های فارسی هم مفیده؟
10. طرحواره چه تأثیری در جستجوی صوتی دارد؟
گوگل برای پاسخ به جستجوهای صوتی از داده‌های ساخت‌یافته استفاده می‌کنه.
اگر محتوای سایتت طرحواره مناسب داشته باشه، شانس بیشتری داری که پاسخ دستیار صوتی از محتوای تو خونده بشه.
